Mediterraanse grassoorten verdringen inheemse soorten |
|
|
|
|
 |
| 167 sec |
'Speel in op mediterranisering'
De samenstelling van Nederlandse grasvelden veranderde de afgelopen tientallen jaren door de komst van zuidelijke grassen. Deze mediterrane grassoorten kunnen beter tegen langdurige hitte en droogte dan inheemse soorten. Langzaamaan winnen deze nieuwe grassen aan terrein en dat heeft gevolgen voor de samenstelling van grasvelden. Maar wat betekent deze 'mediterranisering' eigenlijk voor de toekomst en hoe speel je erop in?
Door de klimaatverandering krijgen grasvelden met langdurige hitte en droogte te maken. Dat zorgt voor bruine grasvelden en kale plekken. Inheemse grassen zijn vaak niet bestand tegen deze temperatuurverschillen en verdwijnen daardoor. Zuidelijke grassen - die wel tegen deze klimaatverandering kunnen - nemen de plaats in van de verdwijnende soorten. Deze 'nieuwkomers' zijn vaak de enige groene planten in een verder verdorde vegetatie. Kennisplatform Floristisch onderzoek Nederland (Floron) bracht in kaart wat de gevolgen van mediterranisering zijn.
Mediterranisering
Wanneer er steeds meer C4-soorten te zien zijn, spreek je van mediterranisering. Dat lijkt volgens Floron nu het geval te zijn, omdat vanuit zuidelijke streken steeds meer C4-grassen ons land binnenkomen. Deze soorten gedijen goed in (sub)tropisch klimaat en hebben veel minder water nodig dan inheemse grassoorten (C3-grassen genaamd). C4-grassen hebben wel veel zonlicht nodig om te groeien. De temperatuur mag overdag niet onder de 12 graden Celsius zakken, maar vanaf juni gebeurt dat ook niet in.
Inspelen op klimaatverandering
Om een idee te krijgen van hoe Nederlandse grasvelden er in de toekomst bij liggen, kun je alvast een kijkje nemen in landen als Frankrijk, Spanje en Italië. In deze, en andere Zuid-Europese landen, groeien vooral C4-grassen. Deze soorten vragen minder water. Bij het opstellen van inrichtings- en beheersplannen van openbaar groen, zoals bermen, (speel)grasvelden, plantsoenen en parken is het volgens Floron verstandig om rekening te houden met de mediterranisering van de flora.
|
|
'Met het oog op waterschaarste is het belangrijk om goed na te denken over welke grassoorten je gebruikt'
| |
|
Explosieve groei
In Zuid-Europese landen groeien zoals gezegd voornamelijk eenjarige grassen. Ook worden C3-grassen in deze gebieden steeds vaker vervangen door C4-grassen. In Nederland is dat vanaf juni ook steeds vaker het geval. Het kennisplatform spreekt zelfs van een "explosieve groei", maar Steven Wiersema van DSV Zaden ziet dat toch anders: 'Wij zien geen opmars van C4-grassen. De huidige C3-grassen volstaan. Sterker nog: deze soorten zijn zelfs zo veredeld dat ze vooral op gebied van sporttechnische eigenschappen heel veel beter zijn dan andere grassoorten. Met C4-gras krijg je te maken met soorten die een winterslaap nodig hebben. In zulke gevallen moet je dus doorzaaien, maar daar is eigenlijk geen tijd voor met het oog op het speelschema.’
Nieuwe soorten
Job Steunenberg van Limagrain-Advanta merkt dat ook vanuit de landbouw andere gewassen hun intrede doen in het Nederlands landschap. Zo heeft enkele jaren geleden tetraploid Engelsraai gras zijn intrede gedaan op sportvelden. Mede door veredeling en klimaatverandering zie je nieuwe soorten steeds vaker opduiken.
Onderzoek
Wiersema merkt dat klimaatverandering zeker leeft in de branche: 'De groene sector verdiept zich volop in de gevolgen van klimaatveranderingen. Er vinden onderzoeken plaats en er worden machines en producten ontwikkeld om op deze veranderingen in te spelen. Er vinden studies plaats over hoe grassoorten reageren op stijgende en dalende temperaturen en/of droogte. Ook worden verschillende mengsels ontwikkeld die je het hele jaar door kunt zaaien.'
|
|
'Wil je klimaat adaptieve oplossingen, dan moet je dus verder kijken dan informatie van de officiële graslijsten'
| |
|
Funest voor gras
Steunenberg beaamt dat het veranderend klimaat het werkveld anders maakte: 'Het onderhoud van sportvelden verschilt enorm met hoe we dat vijftien tot twintig jaar geleden aanpakten. De veranderende weersomstandigheden zijn de reden dat we twee jaar besloten om een nieuwe manier van doorzaaien te introduceren.'
Drie keer zaaien
In plaats van een keer in de zomer is het volgens Steunenberg beter om verspreid over het jaar drie keer te zaaien: 'In de huidige zomers stijgen de temperaturen boven de dertig graden en dat is funest voor het gras. Daarom adviseren we om in het vroege voorjaar al door te zaaien. In de zomer kun je ervoor kiezen om standaard door te zaaien. Wat we wel aanraden, is om in september nog een keer door te zaaien, je hebt dan hoge bodemtemperaturen en voldoende vocht. In steeds meer grassenmengels gebruiken we een hoger aandeel veldbeemd, omdat die grassoort beter bestand is tegen droogte en hitte.'
Veldbeemd
Olaf Bos van Barenbrug noemt veerkrachtig veldbeemd als een interessante, toekomstbestendige grassoplossing: 'Er zijn tussen grasrassen binnen een soort - zowel bij Engels raaigras diploïd als tetraploíd en zeker ook bij veldbeemd - enorme verschillen qua gedrag en reactie op weersextremen te herkennen. Bijvoorbeeld hoe efficiënt een plant omgaat met water, maar ook hoe de plant in staat is om zich aan te passen aan watertekort en aan droogte- en hittestress. Wil je klimaat adaptieve oplossingen, dan moet je dus verder kijken dan informatie van de officiële graslijsten. Onthoud vooral dat je niet alle grasrassen binnen een soort over een kam kunt scheren met 'algemene uitspraken' over eigenschappen van een soort. Je moet op rasniveau planten bij elkaar zoeken die een sterk team vormen.'
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
|
 |
|
gerard van t klooster
gerard van t klooster | adviseur
vrijdag 29 augustus 2025 |
|
Mooi artikel maar ik heb een paar opmerkingen: Bermuda grass komt al jaren voor in Nederland, zie de kaartjes van waarnemingen.nl. Zelf zijn we in 2003 naar Doornenburg verhuisd en bij een altijd mooie struintocht langs de waal zag ik ook Bermudagrass staan en een stukje meegenomen. dit gras heeft tot de verhuizing en mogelijk ook daarna nog overleefd en was in de zeer droge zomers het enige stuk gras wat mooi groen was zonder beregening.
Met een collega hielden we ooit een presentatie en we zeiden dat we in Nederland het klimaat van Parijs zouden krijgen. iedereen lachen, maar dit is al weer meer dan 20 jaar geleden. Die C4 grassen zijn hier, vooral als grasonkruiden, maar er komt een tijd dat de C4 grassen als cultuurgrassen ook beter toegepast kunnen worden. Wij mochten er niet aan werken omdat vooral de vegetatieve rassen een betere kwaliteit hadden en we werkten voor een graszaadbedrijf. de situatie lijkt echt niet te stoppen. ja de C4 grassen gaan dormant in de winter, maar dan gebruik je Engels raai om door te zaaien. Jongens als het klimaat zo goed zoals zullen we ons in gebruik van grassoorten moeten aanpassen in plaats van de hakken in het zand te zetten. |
|
|
|
