Top 10 Persicaria amplexicaulis |
|
|
|
|
 |
| 307 sec |
Duizendknoop: insectenmagneet én structuurplant
Duizendknoop, een toepasselijke naam voor deze breed toepasbare structuurbrenger in de vaste planten border. Een plant waar gevoelsmatig misschien wel duizend cultivars van op de markt zijn. Marlien van der Linden probeert uit die overvloed een top 10 te destilleren.
| Persicaria amplexicaulis in de border. Fotografie Marlien van der Linden. |
Sinds er meerdere cultivars dan alleen de soort Persicaria amplexicaulis, Persicaria amplexicaulis 'Rosea' en Persicaria amplexicaulis 'Speciosa' op de markt kwamen en Piet Oudolf die nieuwe cultivars toepaste in zijn ontwerpen, heeft deze plant een hoge vlucht genomen. De hierboven genoemde soorten zijn behoorlijk snelle groeiers, voor sommige groenbeheerders en particuliere tuinbezitters zelfs te snel. Daardoor was het animo om ze aan te planten niet groot. Piet Oudolf begon eigen selecties op de markt te brengen en daarna volgden er meer. Anno 2023 zijn er heel wat cultivars verkrijgbaar en er komen er vast nog meer bij. Op dit moment staan in de Naamlijst voor Houtige Gewassen en Vaste Planten bijna 50 verschillende cultivars genoemd.
Naam
Persicaria, die vroeger Polygonum heette, behoort tot de Polygonaceae, de duizendknoopfamilie. Tot deze familie behoren ook diverse eetbare gewassen, zoals boekweit en rabarber. In Nederland zijn er drie soorten inheems: Persicaria bistorta (adderwortel), Persicaria amphibia (veenwortel) en Persicaria maculosa (gevlekt perzikkruid). De naam Persicaria verwijst naar het blad van Prunus persica (perzik). Amplexicaulis betekent 'stengelomvattend' en dat klopt: het uiteinde van het blad steekt vaak voorbij de stengel.
 | | Het blad zit om de stengel heen. |
|
|
Herkomst
Persicaria amplexicaulis komt in de natuur voor van Afghanistan tot in Zuidwest-China. De plant groeit daar tussen struiken en op bergweiden, vooral op vochtige plaatsen. De kleur is variabel van wit tot donkerrood. Het is dus geen verrassing dat de bloemkleur van alle cultivars in deze reeks ligt.
 | | Detail bloem - kunstwerkjes! |
|
|
Kenmerken
De bloemvorm is aarvormig: soms een dikke, soms een ijle aar en alles daartussen. Alle cultivars bloeien na de langste dag, soms tot aan de eerste nachtvorst. Je kunt ze rond eind mei terugknippen voor een latere bloei en/of een lager blijvende plant. De sierwaarde komt vooral tot uiting doordat de bloemen duidelijk boven het blad uitsteken.
Toepassing
Bij sommige selecties is de stevigheid matig. Deels kan dat liggen aan de grondsoort, maar er zijn ook cultivars die gewoon niet zo stevig zijn. Bij de keuze van deze top 10 is er ook rekening mee gehouden dat de plant wél stevig rechtop blijft staan. Ook daarin zijn het toppers.
Het gebruik van Persicaria amplexicaulis is aan te raden voor zowel particuliere tuinen als de openbare ruimte. Doordat hij zo sterk is, kan hij prima gedijen in het openbaar groen, mits de grond niet het hele jaar droog is. Ook aanplant in een wadi-achtige situatie zal de plant goed doorstaan. In beide gevallen kunnen de planten zowel in kleine groepjes als in vakbeplanting worden toegepast. In kleine tuinen dienen ze vooral als structuurplant tussen grassen en najaarsbloeiers zoals Helenium en Heliopsis, maar je kunt ook denken aan Vernonia en Eupatorium.
Alle cultivars kunnen in de zon tot de halfschaduw staan. Hoe zonniger ze staan, hoe meer vocht ze zullen gebruiken. De grond moet normaal voedzaam zijn. Zand met een flinke schep compost erdoor kan prima, evenals niet te zware klei.
 | | Appeltern, Wilde Weelde-inzending |
|
|
Onderhoud
Over het onderhoud kan ik kort zijn: in de winter rustig laten afsterven en in maart de restanten verwijderen, of, nog beter, in grove stukken hakken of knippen en weer terugbrengen in de border - meer niet. Als de juiste cultivar gebruikt wordt, is steun aanbrengen niet nodig. Doordat de plant half boven de grond wortelstokken maakt, zal er niet veel onkruid tussen de planten groeien; het groeit helemaal dicht. Het enige is dat jonge planten vroeg in het groeiseizoen moeten worden geplant, zodat ze goed aangeslagen zijn voordat er een flinke winter zou kunnen komen. Afdekken met een lekkere laag blad is ook een mogelijkheid.
Ziekten en plagen
De plant kan gevoelig zijn voor spint. Vooral in droge periodes kan er een behoorlijke aantasting ontstaan, maar bij regen groeit de plant er weer doorheen. De aantasting is ook niet heel erg: het blad is iets doffer, maar de plant blijft goed overeind staan. Verder heeft Persicaria amplexicaulis eigenlijk nergens last van.
 | | Spint |
|
|
Collectie en keuring
De afgelopen tijd heb ik met plezier de top 10-toppers beschreven, maar met Persicaria amplexicaulis ben ik helemaal in mijn 'knollentuin'. Samen met mijn echtgenoot ben ik beheerder van deze soort via de Nederlandse Planten Collectie (https://www.plantencollecties.nl/). We hebben nu 45 verschillende cultivars. Daardoor waren we nauw betrokken bij de Persicaria amplexicaulis-sortimentskeuring van de KVBC (Koninklijke Vereniging van Boskoopse Culturen), die tussen 2015 en 2017 gehouden werd. De handel had ook 'last' van het steeds groter wordende aanbod aan cultivars; het was tijd om eens op een rijtje te zetten welke nu de beste waren; een vergelijkend warenonderzoek, dus. Bij de naam van de cultivar heb ik één of meerdere sterretjes gezet, zoals die gegeven zijn tijdens de keuring. Hoe meer sterretjes, hoe beter de score. Een uitgebreid verslag is gepubliceerd in Dendroflora nr. 54 (2018), te koop via de KVBC (https://dendroflora.nl/).
 | | Grote verscheidenheid aan rood bloeiende cultivars |
|
|
De top 10
1 Persicaria amplexicaulis 'Alba'*
Een sterke, middelhoge cultivar, met door de lichte kleur van de bloem ook licht blad, dat smal en langwerpig is. Het is een oude getrouwe, want de nieuwere 'White Eastfield' is niet spectaculair anders - iets lager misschien, maar verder niet. Hoogte 90-110 cm.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Alba' |
|
|
2 Persicaria amplexicaulis 'Amethyst Summer'
Een nieuwe kleur in het sortiment. Gaat naar paarsrood, met af en toe wat fasciatie (bandvorming) aan de top van de aar. Valt dus door de kleur op. Is vrij recent op de markt verschenen en daardoor niet gekeurd. Het is een introductie van de Belgische tuinontwerper Chris Ghyselen, die verschillende bekende cultivars op zijn naam heeft staan. Ook middelhoog.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Amethyst Summer' |
|
|
3 Persicaria amplexicaulis 'Blackfield' ®
Wat waren we blij met deze introductie in 2004! Eindelijk een lager blijvende cultivar in een mooie donkerrode kleur. Gezond donkergroen blad. Lengte 55-65 cm. De plant is goed verkrijgbaar.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Blackfield' |
|
|
4 Persicaria amplexicaulis 'Bokrafire' ® BONFIRE
De veredelaar van Boot & Dart, Kees Jan Kraan, was op zoek naar een superplant voor het openbaar groen en vond die in BONFIRE. Deze plant heeft een slankere vorm wat betreft bloei-aar dan nummer 3. Qua kleur is hij ongeveer gelijk. Hij is zeer 'hufterproof' doordat hij snel dichtgroeit. En als een plant het openbaar groen overleeft, heeft de particulier er ook veel plezier aan! Niet in de keuring getest, maar zou zeker in de prijzen gevallen zijn.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Bokrafire' ® BONFIRE |
|
|
5 Persicaria amplexicaulis 'Early Pink Lady'
Een roze bloeiende vorm mag niet ontbreken. Is vrij laag tot middelhoog, maar los van structuur, waardoor hij luchtiger overkomt dan bijvoorbeeld 'Blackfield'. Als je de bloem goed bekijkt, zie je dat hij bestaat uit zowel witte als roze kroonblaadjes, waardoor een zachtroze tint ontstaat. Niet in de keuring meegenomen.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Early Pink Lady' |
|
|
6 Persicaria amplexicaulis 'Fat Domino'***
Eén van de oudste cultivars die zulke dikke aren heeft. Aan het smalle blad is niet te zien dat de aren zo stevig en fat boven de plant uit komen. De dunne stengels dragen de bloemen fier. Hoewel 'Dikke Floskes' (wel een mooie naam) van latere datum is, kwam 'Fat Domino' veel beter uit de keuring.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Fat Domino' |
|
|
7 Persicaria amplexicaulis 'JS Calor'**
'JS Calor' kwam uit de test als een sterke, zeer lang en regelmatig bloeiende cultivar. Blijft mooi laag voor een Persicaria amplexicaulis. Iets lichter van kleur dan 'Blackfield' en in alle opzichten net iets mooier en beter.
 | | Persicaria amplexicaulis 'JS Calor' |
|
|
8 Persicaria amplexicaulis Orangofield' ®**
Ook al zou je honderd cultivars op een rijtje zetten, 'Orangofield' haal je er met gemak tussenuit. De kleur is nog niet geëvenaard door enige andere cultivar, en dat is knap van wederom de Belgische veredelaar Chris Ghyselen. Er zit echt een zalmoranje flame door het roze. Het blad is middengroen. Bloeit lekker lang en blijft goed rechtop staan. Wordt middelhoog tot hoog.
 | | Persicaria amplexicaulis Orangofield' |
|
|
9 Persicaria amplexicaulis 'Summer Dance'*
Een van de eerste introducties na de aan het begin van dit artikel genoemde cultivars. De vinder, Piet Oudolf, vond de soort amplexicaulis blijkbaar wel mooi, maar was niet tevreden over de eigenschappen. 'Summer Dance' wordt nog steeds toegepast, want hoewel het één van de hogere cultivars is, blijft hij toch goed overeind staan in weer en wind. De bloemen kleuren donkerroze. De andere bekende cultivar is 'Firedance', die rood bloeit.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Summer Dance' |
|
|
10 Persicaria amplexicaulis 'Taurus'***
Als je wel de uitstraling van de soort wilt, maar niet een plant die alle kanten uit groeit, is 'Taurus' een goede keuze. Duurder in aanschaf dan de gezaaide amplexicaulis, maar bespaart je veel werk omdat je hem niet in toom hoeft te houden. Het blad is vrij donkergroen; er zit veel blad aan de basis. De rode bloei is prachtig en staat helder boven de massa uit. Behoort bij de hogere cultivars.
 | | Persicaria amplexicaulis 'Taurus' |
|
|
Tot slot
Persicaria amplexicaulis is kortom een plant met een niet meer weg te denken functie in de borders van onze tuinen, parken en andere groene omgevingen, die stevigheid geeft aan buurplanten.
Nog niet genoemd, maar zeker het vermelden waard is de enorme magnetische werking die de plant heeft op alles wat er aan insecten rondvliegt. Niet alleen bijen komen op de nectar af, zowel honingbijen als solitair levende bijen; ook zweefvliegen en allerlei soorten wespen waarderen de plant. In de holle stengels tussen de 'knopen' verstoppen ze hun eitjes voor het volgende jaar. Laat het loof er dus zolang mogelijk aan zitten, zodat ze zich kunnen ontwikkelen.
Top 10 Duizendknoop
| Top 10 Persicaria amplexicaulis |
| Kleur |
| Aarvorm |
| Hoogte |
| bloeitijd |
| aantal per m2 |
| Alba |
| wit |
| slank |
| 90-110 |
| jul-sept |
| 5 |
| Amethyst Summer |
| roodpaars |
| gemiddeld |
| 90-110 |
| jul-sept |
| 5 |
| Blackfield |
| donkerrood |
| gemiddeld |
| 55-65 |
| jul-sept |
| 5 |
| Bokrafire BONFIRE |
| rood |
| gemiddeld |
| 55-65 |
| jul-sept |
| 5 |
| Early Pink Lady |
| zacht roze |
| slank |
| 90-110 |
| jul-sept |
| 3 tot 5 |
| Fat Domino |
| donkerrood |
| dik |
| 70-80 |
| jul-sept |
| 5 |
| JS Calor |
| rood |
| gemiddeld |
| 60-70 |
| jul-sept |
| 5 |
| Orangofield |
| zalmoranje |
| slank |
| 100-125 |
| jul-sept |
| 3 tot 5 |
| Summer Dance |
| rose |
| gemiddeld |
| 100-125 |
| jul-sept |
| 3 |
| Taurus |
| rood |
| gemiddeld |
| 100-125 |
| jul-sept |
| 3 |
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
