Gert-Aart van der Waal vertelt hoe VA-keur omgaat met veiligheidskeuring hoveniersmaterieel

ARTIKEL

Broer de Boer, donderdag 3 maart 2022

293 sec

'We waarschuwen, maar handhaven niet'

De VA-keur maakt het gemakkelijk om het onderhoud en de verplichte periodieke veiligheidskeuringen te combineren, zeker in deze winterperiode. Professionals in de hoveniersbranche kunnen kostbare tijd en moeite besparen door hiervoor een bedrijf in te schakelen dat bij Fedecom aangesloten is en daarnaast VA-keur-gecertificeerd is.

Gert-Aart van der Waal beantwoordt enkele vragen over VA-keur BV, onderdeel van Fedecom. Het gaat hierbij om het keuren van materieel dat hoveniers inzetten bij de uitvoering van hun opdrachten. Zijn bedrijf is één van die VA-keurbedrijven. Bij hem werken vakbekwame medewerkers die gecertificeerd zijn om die VA-keuring uit te voeren en die specifieke kennis hebben van de machines waarmee hoveniers omgaan. Van der Waal is bovendien lid van de technische commissie van VA-keur.

Hoe ziet VA-keur als organisatie eruit?

Inclusief filialen hebben we nu circa 250 gecertificeerde bedrijven, met in totaal 1.000 keurmeesters. Ook de bedrijven zelf zijn gecertificeerd volgens de VA-keurrichtlijn. Deze gehanteerde normen zijn een sterk branchegerichte afspiegeling van de VCA-norm. Ze sluiten echter veel beter aan op de dagelijkse praktijk bij bedrijven, zoals in de hovenierssector. Er zit een belangrijke gedachte achter onze bedrijfscertificeringseis: als je als bedrijf iets voor andere bedrijven keurt of inspecteert, moet je zelf het veilig werken ook aantoonbaar op orde hebben. Daarnaast is in onze VA-keurrichtlijn opgenomen dat een VA-keurmeester in het bezit moet zijn van een persoonsgebonden VCA-diploma.

Hoe werkt een VA-keurmeester?

In het algemeen vinden de keuringen plaats op locatie bij een klant van een VA-gecertificeerd bedrijf. Die bedrijven herken je aan het logo dat ze voeren en ze zijn gemakkelijk te vinden op internet. Hoveniers kunnen hun materieel ook ter keuring brengen naar één van de circa 250 VA-keurbedrijven. Overigens zijn er ook gemeenten gecertificeerd om VA-keuringen uit te voeren, zoals de gemeentes Apeldoorn, Groningen en Rotterdam. Bij complexe machines doen ze vaak een beroep op daarin gespecialiseerde (en VA-gecertificeerde) bedrijven. Proefdraaien hoort natuurlijk bij de keuringsprocedure. De knelpunten zitten veelal in de afscherming, de behuizing en de bewegende delen. Na inspectie op gebreken en het eventueel verhelpen daarvan controleert de VA-keurmeester of de machine al in het keurprogramma is ingevoerd. Is dat niet het geval, dan neemt hij de relevante gegevens van de machine op in het keuringssysteem. Machines van een hovenier die al eerder gekeurd zijn, zijn daardoor gemakkelijk te vinden op basis van het sticker- of ID-nummer, merk of type op het VA-portal. Dit kenteken vind je zelfs op de factuur terug.

Welke mankementen tref je bij hoveniersgereedschappen aan?

We komen regelmatig achterstallig onderhoud tegen. Daarnaast zien we ook zaken waarbij de veiligheid in het geding is, zoals verwijderde beschermkappen of scheuren/breuken hierin. De grootste veiligheidsrisico's tref je aan bij kettingzagen, houtversnipperaars en tuinfrezen, maar ook bij de andere tuin- en parkmachines. Verder vormt de elektriciteit bij laadsystemen en accu-aangedreven machines vanaf 48 volt een reëel en extra veiligheidsrisico. Dat komt bovenop de veiligheidsrisico's van een conventionele uitvoering. Maar in het algemeen zijn er bij afkeuring bepaalde veiligheidsaspecten verdwenen, die er niet voor niets op horen te zitten.

Dreigende slangbreuk!

Bestaan er VA-keuringen voor werkbussen en aanhangers?

Werkbussen ondergaan regelmatig een APK en hoeven verder niet op veiligheid gekeurd te worden. Dat geldt zelfs voor de binnenkant, die hoveniers naar eigen inzicht kunnen inrichten. Voor een acculader die in de cabine of laadruimte staat, voeren we wel veiligheidskeuringen uit. Ook voor aanhangers hebben we een VA-keuring, en dat is zeker van groot belang als ze uitgerust zijn met kiepbakken. Allereerst moeten aanhangers voldoen aan de Wegenverkeerswet en de Machinerichtlijn (zie kader, red.). Corrosie en dreigende slang- of kabelbreuken vormen hier de meest voorkomende mankementen op het gebied van veiligheid.

230 volt bij acculaders kent ook zijn gevaren.

Eisen opdrachtgevers ook dat er gewerkt wordt met veilig materieel?

Grotere opdrachtgevers verlangen steeds vaak consequent van opdrachtnemers dat ze werken met deugdelijk en veilig materieel en gereedschap, dus gekeurd conform het Arbobesluit (zie kader, red.). Dat verlangen ze ook van zzp'ers die solo werken. Bij het uitbesteden van veiligheidskeuringen speelt geld natuurlijk een rol. Maar let op: als je binnen je hoveniersbedrijf zelf de VCA-keuring ter hand neemt, blijft de verantwoordelijkheid voor onveilige situaties bij je bedrijf en/of je eigen keurmeester liggen. Een VA-keuring door een onafhankelijke en kundige keurmeester vrijwaart je echter van die verantwoordelijkheid. De Arbo-erkende risico's leg je weg bij een brancheorganisatie, ondersteund door de technische commissie, waarvan ik overigens zelf lid ben.

Moet gehuurd materieel nu VCA- of VA-gekeurd zijn?

Als je als particulier een auto huurt, moet hij een APK hebben en WA-verzekerd zijn. Bij gehuurd of geleased park- en tuinmaterieel is een VCA-keuring verplicht. Als een machine niet of niet tijdig gekeurd is, adviseer ik hem te laten staan. Ook medewerkers moeten zich hier goed van bewust zijn. Ze mogen namelijk werk weigeren als ze een ondeugdelijk machine mee krijgen. Bij compact- en minitractoren schort het vaak aan de veiligheid ten aanzien van de rolbeugel, de verlichting, de bescherming van de aftakas en de schakelaar onder de zitting, die de tractor uitschakelt als je afstapt. En natuurlijk geldt nu ook de kentekenverplichting. Maar let op, er zijn twee dingen: bij huur is er geen sprake van een VA-keurverplichting. Daarnaast is het van belang te weten dat VA-keur géén handhaver van de keuringsverplichting is.

Wat betekent de WA-keur voor je eigen bedrijf?

Meestal weten hoveniers goed hoe de vork in de steel zit op het gebied van keuringen. Ze worden hierover ook geadviseerd door hun dealer, die in veel gevallen een flyer zal meegeven over de VA-keur. Met de doorberekende keuringskosten leveren VA-keurbedrijven een bijdrage aan de financiering van dit Fedecom-platform. Mechanisatiebedrijf Gert-Aart van der Waal promoot de VA-keuring. Dat doen wij door na de aanschaf van tuin- en parkmachines de eerste keuring gratis aan te bieden. Circa elf maanden na de aanschaf attenderen we de kopers hierop. Onze inzet is dat ze blijven terugkomen voor keuring én onderhoud, een win-winsituatie voor koper en verkoper, dus. Maar niet alle VA-keurbedrijven pakken dit op dezelfde manier aan. Van grotere betekenis is dat we ook onze eigen vaste machines veiligheidstechnisch goed op orde hebben, zoals het hoort ...

Bevat de Machinerichtlijn zaken die relevant zijn voor hoveniers?

Elke machine die in de EU wordt verkocht of gemodificeerd, moet CE-markering(en) dragen. Producenten uit bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten voldoen niet aan deze eis. Daarom is de importeur hier te allen tijde verantwoordelijk voor. En dat is al zo sinds 1995.

Hoe zit het met de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)?

Laat ik beginnen met te zeggen dat we bij ons bedrijf veel zzp'ers zien die solo werken, maar hun materieel toch voor een VA-keuring aanbieden en onderhoud laten uitvoeren. De winterperiode leent zich daar uitstekend voor. Bedrijven met personeel hebben de verplichting om op de locatie/werkplek de risico's te inventariseren met zo'n RI&E. Brengt de situatie onaanvaardbare risico's met zich mee, dan moet het bedrijf in een plan van aanpak duidelijke richtlijnen en afspraken noteren. Die zijn erop gericht de risico's te beperken en te beheersen. Deze afspraken moeten terugkomen in de werkinstructies en de werkvergunningen. Aangekomen op de werkplek spreek ik van een "last RI&E". Daar controleer je nog even de laatste belangrijke zaken, zoals kettingspanning, hijsstroppen en machineveiligheden. Bij een solo werkende zzp'er - die niet VCA-plichtig is - is een RI&E dus niet aan de orde.

Hakselaars: risico's beperken en beheersen

Risico's beperken

In de bepalingen in het Arbobesluit (artikel 7.4a, lid 3 *) worden 'alle op de arbeidsplaats gebruikte machines, apparaten, transportmiddelen en gereedschappen' aangemerkt als arbeidsmiddel. Zelfs bij normaal gebruik kunnen deze middelen slijtage vertonen. Dit kan vroeg of laat tot gevaarlijke situaties leiden en het risico hierop moet beperkt worden. Werkgevers zijn op grond van de tekst in het Arbobesluit niet alleen verplicht materieel te laten keuren; desgevraagd moeten ze zelfs de bewijsstukken hiervan aan de toezichthouder kunnen tonen.
Wat biedt de VA-keur hoveniers en verhuurders van tuin- en parkmaterieel?
• periodieke veiligheidskeuringen,
• objectieve keuring volgens de hoogste kwaliteitsnormen,
• ervaren en deskundige keurmeesters,
• een keursysteem met ingebouwde controles,
• de zekerheid van een solide keurbedrijf,
• keuring van alle merken door het hele land.

Machinerichtlijn en CE-markering

De Machinerichtlijn 2006/42/EG (>>> link naar pdf https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:157:0024:0086:NL:PDF) is van toepassing op machines, verwisselbare uitrustingsstukken, veiligheidscomponenten, hijs- en hefgereedschappen, kettingen, kabels en banden, verwijderbare mechanische overbrengingssystemen en niet-voltooide machines (niet bedoeld voor gebruik door eindgebruiker, maar om te worden ingebouwd of samengevoegd met een of meer andere machines etc.). Kort gezegd kunnen we stellen dat alles wat niet door een menselijk aangedreven bron in beweging kan worden gebracht of daarmee te maken heeft, een machine is! Een fabrikant of importeur die een CE-markering aanbrengt op zijn machine, verklaart dat zijn machine voldoet aan de fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen uit de Machinerichtlijn (Machinery Directive) en de relevante Europese richtlijnen. Zonder deze CE-markering is verhandeling binnen Europa niet toegestaan. Zodra er een wijziging aan een bestaande machine wordt aangebracht, ontstaat een nieuwe machine. Die moet dan opnieuw voldoen aan de Machinerichtlijn en de CE-markering.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie