Top 10 vaste planten voor oever en moeras |
|
|
|
|
 |
| 295 sec |
Natte voeten
Vaste planten voor oevers vormen een belangrijk onderdeel van het landschap langs waterpartijen. Ze bieden niet alleen sierwaarde, maar dragen ook bij aan de ecologische balans, door de waterkwaliteit te verbeteren, erosie van de oever te voorkomen en een habitat te bieden voor diverse dieren. In deze aflevering zal ik tien vaste planten belichten die geschikt zijn voor aanplant langs oevers en in andere drassige omstandigheden. Of het nu gaat om een rustige vijver of een licht stromend beekje, deze selectie biedt een scala aan mogelijkheden voor professionele groengebruikers die een natuurlijke, duurzame beplanting willen creëren.
 |
Verschil tussen oever- en wadiplanten
Twee afleveringen geleden heb ik een aantal planten naar voren gehaald die geschikt zijn voor wadi's. Over het algemeen kunnen die ook als oeverbeplanting gebruikt worden. Helaas geldt dat niet andersom; oeverplanten kunnen niet zomaar in een wadi gebruikt worden. Er zijn planten die toch het liefst het hele jaar rond in nattere grond staan. Daarom zal ik het erbij vermelden als de plant alleen geschikt is om permanent in vochtige omstandigheden te staan.
Wortelgestel
Het is belangrijk om vaste planten met verschillende vormen van wortels met elkaar te combineren, om op die manier de grond zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Dit geldt ook voor oeverplanten. Vaak maken deze dikke, stevige wortels, zodat ze zich goed kunnen vestigen aan de waterkant zonder bij het minste of geringste meegenomen te worden door storm of stroming. Er zijn oeverplanten met wortelstokken of juist met een duidelijk polvormend wortelgestel. Daartussen zullen de een- en tweejarige planten zich nestelen die gebruik maken van hun buur. Net als in een tuin moet er ook aan de waterkant rekening worden gehouden met de bodem. Er zijn planten die beter gedijen in klei; andere prefereren juist een zure grondsoort. Indien van toepassing, zal ik dat vermelden bij de plant.
Soms is het toch aan te raden om een oeveropsluiting te maken. Met grondsoorten zoals veen blijft een oever kwetsbaar, ondanks de beplanting, zeker langs een zogenaamde vaarsloot (een sloot waarin gevaren wordt en/of die uitmondt bij een gemaal of sloot). Probeer de beschoeiing dan zo laag mogelijk boven het waterpeil te maken, zodat de beplanting de sfeer bepaalt en niet de opsluiting.
|
|
Oeverplanten kunnen niet zomaar in een wadi gebruikt worden
| |
|
Grote diversiteit
Het is dus aan te raden om geen randen te maken van dezelfde planten, maar juist diverse planten uit verschillende families te gebruiken. Zo kun je schermbloemigen afwisselen met bijvoorbeeld eenzaadlobbigen, zoals Iris- en Carex-soorten. Als er dan ook nog gelet wordt op verschillende bloeitijden, ontstaat er vanzelf een uitnodigende plek voor allerlei oeverfauna zoals libellen, waterkevertjes, salamanders en kikkers.
De top 10:
1 Achillea ptarmica
 | | Achillea ptarmica |
|
|
Wilde bertram is inheems; daardoor groeit de populariteit van deze plant. Hij is er maar in één bloemkleur: wit—wat saai vergeleken bij zijn broertje Achillea millefolium. Maar het grote voordeel van deze Achillea is dat hij heel goed tegen natte voeten kan. 'Perry's White' en 'The Pearl' hebben een dubbelbloemige vorm, waardoor ze minder aantrekkelijk zijn voor insecten. 'Major' is geselecteerd op de grotere bloem en is dus toegankelijk voor beestjes. Let op met huisdieren; voor hen kan deze plant giftig zijn. Hij is geschikt voor alle grondsoorten. De spierwitte bloemkleur wordt verzacht wanneer hij gemengd wordt met grassen zoals Carex of Typha.
2 Alchemilla alpina
 | | Alchemilla alpina |
|
|
Alchemilla mollis is natuurlijk overbekend; andere soorten zijn dat wat minder. Bij Alchemilla alpina denk je ook niet direct aan natte voeten. Toch is deze vrouwenmantel hier heel goed tegen bestand. Ben je eens niet op zoek naar hoog en groot, dan is deze plant ideaal. In de bergen staat hij langs beekjes, maar hij kan ook drogere omstandigheden aan. Hij vormt een dichte zode, liefst op kalkrijke grond; een lagere pH is geen probleem. Net als bij alle Alchemilla-soorten blijven druppels op het blad liggen. Qua biodiversiteit scoort de plant goed omdat hij in Europa voorkomt en wij steeds meer migrerende insecten in ons land krijgen.
3 Althaea officinalis
 | | Althaea officinalis |
|
|
Door de gelijkenis met de stokroos, Alcea rosea, oogt heemst helemaal niet inheems. Toch is hij dat wel. Hij is vooral geschikt als stevige oeverrandbeplanting; met zijn lengte van rond een meter is het een stoere en grof ogende plant. Het blad is behaard, wat vaak suggereert dat de plant droog wil staan. Niets is echter minder waar: hij houdt juist van vochtige plekken. In de natuur komt hij vooral op kleigrond voor. Door de open bloemvorm met stamper en meeldraden is de bloem heel makkelijk te bereiken voor insecten. Deze plant behoort tot de kaasjeskruidfamilie.
4 Caltha palustris 'Alba'
 | | Caltha palustris 'Alba' |
|
|
De gewone gele dotterbloem is overbekend. Als mensen wordt gevraagd één oeverplant te noemen, staat deze bovenaan. De witte vorm hiervan, de albino van de familie, is echter veel minder bekend. De kroonblaadjes zijn iets minder groot en smaller van vorm, maar verder is hij hetzelfde. Je kunt hem dus ook gebruiken in een tuin waarvan de eigenaar nog steeds een - ongegronde - hekel heeft aan geel. De grondsoort is niet belangrijk, de vochtigheid wel. Het is raadzaam om aan het eind van de bloei de hele plant terug te knippen. Vaak komt er rond die periode meeldauw in, wat geen kwaad kan, maar niet fraai is. Na het terugknippen loopt de plant gewoon weer uit met mooi groen blad.
5 Euphorbia palustris
 | | Euphorbia palustris |
|
|
Oeverplanten met een herfstkleur, daar zijn er niet zo veel van. In het najaar verkleuren de stelen van de moeraswolfsmelk naar rood; het blad wordt lichtgeel. Bij de meeste Euphorbia-familieleden blijven de schutblaadjes zó lang aan het scherm zitten, dat de bloei langer lijkt. De plant vormt een stevige pol. Vooral in het voorjaar is het een spectaculair gezicht als de nieuwe groeischeuten de grond uit schieten. 'Walenburgs Glorie' is een selectie die lager en compacter blijft, met grote bloemhoofden. Het blijft bijzonder dat Euphorbia-soorten onder zulke verschillende omstandigheden kunnen groeien, van vochtig tot gortdroog.
6 Ficaria verna 'Rubrifolia'
 | | Ficaria verna 'Rubrifolia'Het gewone speenkruid kan onder de juiste omstandigheden heel erg woekeren. Hij overleeft met wortelknolletjes in de grond. Zodra hij bloeit, weet je dat de lente is begonnen. Je kunt hem niet altijd zoveel ruimte geven. In dat geval is deze roodbladige vorm ideaal. Ook uitgebloeid heeft het blad nog sierwaarde. Deze Ficaria woekert niet, evenmin als 'Brazen Huffy' (donker glimmend blad), 'Claudine' (oranje-gele bloem) en 'Flore Pleno' (dubbelbloemig). In Garden Illustrated staat een leuk artikel voor wie een verzameling wil aanleggen: https://www.gardensillustrated.com/plants/ranunculus-ficaria-verna-to-grow. |
|
|
7 Filipendula rubra 'Venusta'
 | | Filipendula rubra 'Venusta' |
|
|
Je favoriete plant kiezen is een beetje als je favoriete kind kiezen: onmogelijk. Maar voor mij komt deze moerasspirea wel dicht in de buurt. Hij heeft alles mee: grote bloempluimen die uitgebloeid ook nog interessant zijn, stevig en gezond blad met een donkere bladsteel. Hij blijft goed rechtop staan, ondanks zijn lengte, en geeft een mooi wintersilhouet. Bij een hoge luchtvochtigheid of een net te droge standplaats kan er meeldauw ontstaan. Het uitlopende wortelgestel houdt de oeverrand goed vast. Hij vraagt wel wat ruimte door zijn hoogte en groeidrang. Deze uit het oosten van Noord-Amerika afkomstige prairieplant wordt eigenlijk altijd aangeboden als de geselecteerde F. rubra. Hij groeit op elke bodem, van vochtig tot normaal.
8 Lychnis flos-cuculi
 | | Lychnis flos-cuculi (Foto: [LINK GIP 5498]Rijnbeek Vaste Planten[/LINK]) |
|
|
De echte koekoeksbloem wordt naar mijn mening nog veel te weinig aangeplant. Een inheemse plant met zó veel sierwaarde, die moet je toch toepassen? Oké, hij is niet heel erg opvallend, maar juist door dat subtiele uiterlijk is het een aantrekkelijke 'voegplant'. Hij bloeit in mei-juni in een prettige roze kleur, met bloemstelen die boven het blad uit steken. Hij houdt echt alleen van zure veengronden. Hij wordt soms als tweejarig aangeduid, maar die ervaring heb ik zeker niet. Deze plant kan ook in extensief onderhouden, vochtige gazons worden gebruikt. Hij is onder andere favoriet bij de rosse metselbij en hoort thuis in de anjerfamilie.
9 Primula x bulleesiana
 | | Primula x bulleesiana |
|
|
In de tuin Op de Haar in Hoevelaken zag ik voor het eerst een indrukwekkende hoeveelheid etageprimula's bij elkaar. Zó gaaf! Voorheen was deze plant niet makkelijk te houden in een drassige tuin, maar door de zachte winters is dat nu goed mogelijk. Er zijn verschillende soorten die in aanmerking komen. Deze Primula x bulleesiana is een kruising tussen de geel bloeiende P. bulleyana en de rozerood bloeiende P. beesiana, waardoor er een gamma aan tinten uit het zaaisel komt. Hij is misschien niet langlevend, maar als je de zaden laat zitten, zaait hij zichzelf uit en heb je steeds andere kleurenmengsels.
10 Schizostylis coccineus 'Major'
 | | Schizostylis coccineus 'Major' |
|
|
Tot voor kort was het lastig om Schizostylis de winter over te houden. Na vorst rot de wortel makkelijk weg in de grond. Maar wanneer er nauwelijks vorst is, kan dit exotisch getinte lid van de Iris-familie een kleurig accent geven in oeverbeplanting of op andere drassige standplaatsen. Het lange smalle blad lijkt op dat van riet. De bloem doet denken aan een minigladiool, die in de tweede helft van de zomer in bloei komt. De kafferlelie, soms ook moerasgladiool genoemd, komt van origine voor op vochtige gronden, veelal langs beekjes in Zuid-Afrika, en kan echt niet tegen droogte.
Geen ontwerp zonder water
Water in de tuin is al sinds de vroege tuingeschiedenis populair. Het zorgt ervoor dat de tuin optisch vergroot wordt, het spiegelt en het biedt de mogelijkheid om eens andere plantensoorten te gebruiken, voor een andere sfeer. De laatste jaren ligt het accent vooral op de bijdrage die water levert aan de biodiversiteit. Probeer daarom zo mogelijk een plek(je) met vochtige omstandigheden in te richten, al is het maar een schaal of een ingegraven container.
| LOGIN
met je e-mailadres om te reageren.
|
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
