'Zet geen exotische, maar inheemse planten in de tuin' |
|
|
|
|
| Theo Haerkens,
donderdag 6 mei 2021 |
 |
| 224 sec |
Invasieve exoten kwamen hier terecht als sierplant voor tuin, vijver of aquarium
Exotische tuin- en vijverplanten die zich in het wild ongebreideld vermenigvuldigen omdat ze hier geen natuurlijke vijanden hebben, zorgen voor grote problemen. De campagne 'Tuin er niet in' moedigt mensen aan vooral inheemse planten in tuin te zetten.
 |
Floron, de organisatie die zich inzet voor de bescherming van wilde planten, grijpt het begin van het tuinseizoen aan om samen met de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) een campagne te lanceren tegen de verspreiding van mogelijk invasieve exotische planten. Ze doet dat onder het motto 'Tuin er niet in'. Invasieve exoten hebben geen natuurlijke vijanden, gaan woekeren en kunnen andere planten verdringen of op een andere manier narigheid veroorzaken. Bekende voorbeelden zijn Japanse duizendknoop, Alsemambrosia en reuzenberenklauw.
De actie is gericht op geïnteresseerde particulieren en ook op professionals, zoals natuurgidsen en hoveniers, en wordt gesteund door de Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners (VHG), Tuinbranche Nederland (de organisatie die tuincentra en hun leveranciers verenigt), Tuin en Landschap, Stichting Steenbreek, Vogelbescherming Nederland, de Vlinderstichting en de Bijenstichting.
Volgens Floron komen in de Nederlandse natuur al zo'n 160 potentieel invasieve exoten voor. De meeste zijn hier ooit terechtgekomen als sierplant voor in de tuin, de vijver of het aquarium. Een deel is als verstekeling meegekomen met andere transporten. De meeste van deze planten vormen geen probleem, omdat ze zich niet zelfstandig kunnen handhaven of verspreiden, aldus Floron. Enkele exoten kunnen wel zelfstandig voortbestaan en een klein deel hiervan doet het zelfs zo goed, dat ze een bedreiging vormen voor inheemse planten en dieren of zelfs voor de mens.
Deze schadelijke exoten komen vaak onbedoeld in de natuur terecht, omdat ze zich via uitlopers of zaden gemakkelijk verspreiden. Zaden kunnen als pluis door de wind worden meegenomen, of door vogels die bessen eten en de zaden verderop uitpoepen, waarna ze ontkiemen en er een nieuwe plant uit groeit. Ook snoei- en tuinafval dat in de natuur wordt gedumpt, kan gevaarlijk zijn.
Inventarisatie
Japanse duizendknoop en watercrassula zijn daarvan beruchte voorbeelden; zelfs het kleinste stukje kan uitgroeien tot een nieuwe plant, die funderingen en dijken kan beschadigen. De grote waternavel kan zulke dichte tapijten vormen dat andere waterplanten geen zonlicht meer krijgen en worden verstikt. Zo'n dikke groene mat kan zelfs de afvoer van water verhinderen en overstromingen veroorzaken. Alsemambrosia kan ernstige hooikoorts veroorzaken en reuzenberenklauw hevige huidirritatie en brandwonden.
Floron heeft aan de hand van eerdere onderzoeken in EU-landen geïnventariseerd welke soorten tot problemen kunnen leiden. Planten die bessen produceren of hun zaad via de wind verspreiden, zijn verdacht. Ook is gekeken of risicovolle planten al eerder in Nederland zijn gesignaleerd, of ze van buiten Europa afkomstig zijn én welke impact ongecontroleerde verspreiding zou hebben, zo licht Floron-projectleider Michiel Verhofstad toe. Daarnaast zijn soorten aan de lijst toegevoegd die nu al worden bestreden. 'Uit een groslijst van 900 mogelijk invasieve soorten zijn er uiteindelijk 160 gekozen.'
Lang niet iedere tuinliefhebber herkent de mogelijk invasieve exoten in een tuincentrum of kwekerij. Daarom heeft Floron folders, een website én een database met 1500 soorten planten samengesteld, die niet alleen laten zien welke soorten mogelijk invasief zijn, maar ook welke inheemse soorten je in plaats daarvan kunt gebruiken.
Met een zoekbalk op de website www.floron.nl/tuinernietin kan iedereen controleren of een geplande aankoop risicovol is. Daar komt bij dat vlinders, bijen en andere insecten meer hebben aan inheemse dan aan exotische planten en bloemen, omdat ze er nectar in kunnen vinden en hun eitjes erop kunnen afzetten. Insecten zijn niet zelden afhankelijk van één of enkele waardplanten, waarin ook de rupsen of larven het juiste voedsel vinden om zich te ontwikkelen.
|
|
Volgens Floron komen in de Nederlandse natuur al zo'n 160 potentieel invasieve exoten voor
| |
|
Branche
Floron en de NVWA staan niet alleen in de strijd tegen invasieve planten. 'De Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners wil actief bijdragen aan het terugdringen van invasieve soorten', laat directeur Egbert Roozen per e-mail weten. 'Onze leden zijn hoveniers en groenvoorzieners. Zij adviseren tuineigenaren en gemeenten over beplantingen en spelen niet alleen bij de aanleg, maar ook bij het beheer van groenprojecten een belangrijke rol', zo schetst hij. 'Dat is voor onze branchevereniging aanleiding om "Tuin en niet in" van harte te ondersteunen.' Roozen is blij met de database die Floron en de NVWA hebben gemaakt: 'Die draagt bij aan het inzicht dat deze soorten niet meer moeten worden toegepast.'
Tuinbranche Nederland, waarbij het gros van de tuincentra - waaronder Welkoop en Intratuin - is aangesloten, is actief betrokken bij het samenstellen van de lijst van inheemse soorten die exoten kunnen vervangen. 'Aanpassingen hebben tot gevolg dat kwekers moeten omschakelen', aldus woordvoerder Toon Wurfbain. Als voorbeeld noemt hij Chinese bruidssluier en Japanse duizendknoop, waarvan kruisingen eveneens problemen kunnen veroorzaken. De kweker van deze bruidssluier is al bezig over te schakelen op een clematis die niet gekruist kan worden met duizendknoop, zo illustreert Wurfbain.
Tuinbranche Nederland is er nog niet aan toe om verdachte planten volledig uit het assortiment te schrappen. 'We kunnen winkeliers niet verbieden exoten te verkopen, al doen we wel ons best om de verkoop van inheemse soorten te stimuleren. Dat is goed voor vlinders en zweefvliegen en beter voor de biodiversiteit in het algemeen.' De tuinbranche wil evenmin belerend zijn tegenover klanten die toch exoten willen aanschaffen. 'Wij zijn geen wetgever; we informeren de retail op basis van onderzoek dat wordt gedaan en roepen mensen op om zorgvuldig te bekijken wat ze kopen.' Samen met Floron en Eis Kenniscentrum Insecten heeft Tuinbranche Nederland winkeliers aangeschreven om ze te informeren. Daarnaast worden webinars gehouden om kennis daarover verder te verspreiden.
|
|
'We kunnen winkeliers niet verbieden exoten te verkopen, al doen we wel ons best de verkoop van inheemse soorten te stimuleren'
| |
|
Verhofstad van Floron is blij met de positieve respons vanuit de tuinbranche. Hij realiseert zich dat er commerciële belangen zijn: 'Kwekers hebben voorraden én ze hebben tijd nodig om over te schakelen op andere soorten. Tegelijkertijd horen ze graag bijtijds welke soorten de EU als risicovol beschouwt, zodat ze niet door een verbod worden verrast en tijdig op andere soorten kunnen overstappen.' Door niet alleen mensen te ontmoedigen om exotische planten te kopen, maar ook inheemse alternatieven aan te reiken, wil Floron voorkomen dat mensen in arren moede de tuin maar betegelen.
Intratuin, met 53 tuincentra in Nederland, 10 in Duitsland en 3 in België de grootste speler in deze markt, doet niet actief mee aan 'Tuin er niet in'. 'Wij zijn zelf al bezig om in speciaal ingerichte hoeken de verkoop van inheemse tuinplanten te promoten', aldus een woordvoerster. Onder het motto 'Leve de Wildernis' stimuleert Intratuin klanten om tegels te vervangen door groen, regenwater op te vangen en platte daken te bedekken met sedum. De vorderingen houdt de keten bij op zijn 'biodiversiteitsdashboard'.
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
