'Neem je verantwoordelijkheid en vertegenwoordig het vak zo goed mogelijk'

ARTIKEL

Linde Kruese, dinsdag 25 februari 2020

275 sec

Het was een dag voor kerst toen Hendrik-Jan ten Ham 26 jaar geleden door zijn werkgever op straat werd gezet. Een schande, vond hij, maar hij maakte er het beste van en begon zijn eigen bedrijf. Met de hulp van twee voormalige opdrachtgevers schreef hij zich in bij de Kamer van Koophandel en zo ontstond Hoveniersbedrijf Hendrik-Jan ten Ham. 'Ik heb veel aan hen te danken. Dankzij de tips en uitleg van mijn voormalige opdrachtgevers ben ik gekomen waar ik nu ben.' Die adviserende rol pakt Ten Ham nu zelf op door zijn kennis en ervaring door te geven aan de jongere generatie. Zijn motto: je bent nooit te oud om te leren.

Ten Ham zocht contact met dit vakblad naar aanleiding van een artikel in de laatste uitgave van 2019, waarin een docent en een hovenier de discussie aangaan over (het gebrek aan) plantenkennis bij jonge hoveniers en studenten. Een interessante discussie, vindt Ten Ham, die sympathie heeft voor beide kanten. 'Er zijn hoveniers die docenten verwijten dat ze niet genoeg plantenkennis hebben om de toekomstige hoveniers vakbekwaam op te leiden. Deels ben ik het daarmee eens, maar docenten kúnnen ook niet meer alles weten. Dat is te wijten aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het ministerie legt docenten met passie op wat ze wel en niet mogen en dat is heel vervelend.' Ook vindt Ten Ham dat de hovenierssector de laatste jaren te egoïstisch was. 'Ondernemers hebben de laatste twintig jaar alleen aan zichzelf gedacht. Ze werken niet samen en delen hun kennis niet met anderen. Ze denken voornamelijk aan het geld, waardoor je soms de passie mist, jammer genoeg.' Voor Ten Ham is de essentie van het hovenier zijn dat je een tuin maakt waar mensen tot rust kunnen komen. Om dat doel te bereiken, zijn passie en kennis nodig. 'Daar moeten we met zijn allen voor zorgen: de ondernemers, de docenten en het ministerie. De hoveniers zelf moeten het vak zo goed mogelijk vertegenwoordigen.'

'Hoveniers moeten het vak zelf zo goed mogelijk vertegenwoordigen'

Samenwerken met opdrachtgever

Sinds de oprichting van zijn bedrijf in 1993 haalt Ten Ham de meeste opdrachten binnen via mond-tot-mondreclame: zo'n 90 procent. Dat is het resultaat van goed luisteren naar zijn opdrachtgevers, doen wat hij zegt en gedegen kennis van zaken. Hij hamert erop hoe belangrijk het is om afspraken na te komen. 'En als het fout gaat, kom dan terug om het op te knappen. Dan is er niets aan de hand. Je moet het ook durven zeggen als je het niet met de klant eens bent, mits je kunt uitleggen waarom. Over smaak valt niet te twisten, maar over technische kennis wel. Elke grond is anders, dus adviseer producten die passen bij de grondsoort.' Ten Ham heeft een stagiair in dienst. Zoals veel hoveniers is hij naarstig op zoek naar geschikt personeel, tot nog toe zonder succes. 'Het tekort aan hoveniers baart mij zorgen. Daarom hoop ik dat de leerlingen tijdens de lessen de juiste zaken aanleren. Plantenkennis is belangrijk, maar informatie kun je ook opzoeken op internet. Is er voldoende aandacht voor de praktijk? Je ontwikkelt alleen gevoel voor het vak door planten te zien, voelen en ruiken.'

De tekst loopt door onder de afbeelding

Hendrik-Jan ten Ham

Ten Ham werkt in 50 procent van de gevallen samen met zijn opdrachtgevers. Dat geldt voor aanlegklussen én voor onderhoud. 'Bij een renovatie slopen ze bijvoorbeeld zelf. In een grote tuin kan dat duizenden euro's schelen. Het is heel leuk om op deze manier te werken, omdat klanten zo meer begrip krijgen voor wat ik doe. Ze zien hoeveel apparatuur ik nodig heb en gaan daardoor sneller akkoord met de prijs van de aanleg. Ik neem de opdrachtgever dan ook mee in het hele proces. Zo leg ik aan de hand van foto's uit waarom een vlonder bouwen zo arbeidsintensief is. Er zit veel meer onder dan alleen de planken die je ziet.' Offertes splitst Ten Ham altijd tot in detail uit, zodat de klant kan zien uit welke onderdelen de opdracht bestaat en waar de prijs vandaan komt. Dat zorgt voor minder begrip, en als de prijs te hoog is, kunnen bepaalde onderdelen makkelijk weggestreept worden.

Cursussen voor werknemers

Ten Ham neemt zijn taak als vertegenwoordiger van het vak heel serieus. Hij jureert bij het Nederlands Kampioenschap Tuinieren en vertelt erover op scholen. Dat doet hij omdat leerlingen naar eigen zeggen niet weten wat het vak precies inhoudt. 'Ik vind het mijn verantwoordelijkheid om kennis door te geven aan de jongere generaties. Dat zou iedereen moeten doen, ongeacht het vak waarin je zit. Niet met het vingertje wijzen, maar zelf opstaan.' Ook als stagebegeleider probeert hij zoveel mogelijk tips mee te geven, zoals hoe belangrijk het is om de juiste machines te gebruiken. 'Jongelui kunnen nog weleens trots zijn op het feit dat ze veel zware tegels met de hand leggen, maar de juiste apparatuur kan je lichaam ontlasten. Dat is voor de lange termijn essentieel. Zulke tips geef ik mee.' Ook als de opleiding van het personeel is afgerond, wil ten Ham hen de kans bieden om zich verder te ontwikkelen. 'Hovenier zijn is zulk specialistisch werk; bedrijven zouden het personeel moeten blijven scholen. Wat mij betreft wordt dat zelfs verplicht, want zo houden we het vak in ere', legt hij uit. Daarom peilt hij waar de interesses liggen en zoekt hij daarbij een geschikte cursus. Hij gunt het zijn werknemers, omdat de opgedane kennis en vaardigheden een toevoeging zijn voor zijn bedrijf.

De tekst loopt door onder de afbeelding

'Een jongen die zich verdiept in een tekenprogramma, kan ontwerptaken van mij overnemen. Ik heb vroeger zelf bij een bedrijf gewerkt waar ík de kans kreeg om me verder te ontplooien en dat zal ik nooit vergeten.' Daarnaast betekent het feit dat hij de baas is, niet dat Ten Ham alles beter weet. 'Ik kan heel veel zelf. Ik verdien het meeste geld met de dingen waar ik goed in ben: beplantingsplannen maken en constructiewerk. Ik weet hoe ik een vlonder moet bouwen en met welk materiaal ik moet werken, afhankelijk van de ondergrond. Maar toen ik laatst de vraag kreeg om betontegels te leggen rondom een zwemvijver, heb ik geadviseerd om daar iemand anders voor te vragen. Ik kan het wel, maar het is niet mijn expertise. Daarnaast ben ik geen aannemer. Ik ben hovenier. Ergens moet ik de grens trekken.'

Dol van alle plantennamen

De laatste jaren zat Ten Ham op ontwerpgebied een beetje vast. Op zoek naar een nieuwe impuls kwam hij uit bij een cursus tuinontwerp. 'Ik kon tijdens die lessen discussiëren met collega's en leerde heel anders te kijken naar de tuin. Als hovenier ben je al snel bezig met de constructie van de tuin, terwijl het ontwerp centraal zou moeten staan. Daarna ga je pas onderzoeken hoe je het uitvoerbaar maakt. Dat brengt je op nieuwe ideeën.' Door zo'n cursus en het lezen van boeken over tuinontwerp durft Ten Ham spannendere ontwerpen te maken, een uitdaging die hij voorheen uit de weg ging. Twee jaar geleden was het tijd voor een opfrissingscursus plantenkennis. 'Ik leerde zo ontzettend veel, dat ik op het laatst helemaal dol werd van alle plantennamen', grapt hij. Toch was de cursus nuttig. 'Het was een geweldige ervaring. We hebben veel heesters en heel veel bomen besproken. We zijn in gemeenten geweest waar meer dan vierhonderd boomsoorten staan. Tijdens mijn werk kwam ik de besproken bomen en planten weer tegen.'

'Hovenier zijn is zulk specialistisch werk; bedrijven moeten het personeel blijven scholen'

Eerlijkheid geeft vertrouwen

Ten slotte wil Ten Ham benadrukken hoe belangrijk school is voor de toekomst van de leerlingen. Zelf heeft hij veel te danken aan zijn docenten, die destijds allemaal 25 jaar in het hoveniersvak zaten voordat ze begonnen met lesgeven. 'Er waren docenten die er op hamerden dat je moet luisteren naar de klant, want daar moet je als hovenier ook gevoel voor hebben.' Dat advies heeft Ten Ham ter harte genomen. Eerlijkheid is één van de belangrijkste voorwaarden voor succesvolle communicatie met (potentiële) klanten, omdat het vertrouwen kweekt. Voor Ten Ham is het vermogen om uit te leggen hoe mooi een tuin kan zijn, veel waard. 'Als je bereid bent om te luisteren en open staat voor inbreng van klanten, kun je heel veel bereiken.'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie