Stenen en puin zijn goed voor de tuin: "Het is heel simpel"

Tussen de stapels stenen, puin en tegels door, krijgen alle planten de kans om te groeien. Is dat misschien geïnspireerd door de Le Roy-tuinen?

Eén van die nieuwe ecokathedralen is van Andrea Fijlstra uit Oudega (Smallingerland).

"Onze tuin had een opknapbeurt nodig en we wisten één ding zeker: het moest een zo natuurlijk mogelijke tuin worden," zegt ze.

"Een tuin waar vooral veel vogels, vlinders en andere insecten op af komen."

"Daar hebben we een ecologische tuinman voor ingeschakeld. Hij heeft alle tegels en klinkers uit de grond gehaald, en daarvan heeft hij stapelmuurtjes gemaakt. Met grond en kleine plantjes uit onze bestaande tuin ertussen."

Voor Andrea was dit compleet nieuw, maar voor de hovenier niet. "Zijn inspiratie hiervoor kwam van de Ecokathedraal van Louis le Roy. En die ideeën past de hovenier nu toe in de tuinen die hij ontwerpt.

"Als het goed is, hebben wij binnenkort ons eigen 'ecokathedraaltje'," lacht Andrea. "Misschien moeten we onze tuin dan ook maar openstellen voor bezoekers!"

De Le Roy-tuinen in Heerenveen en Mildam zijn vrij toegankelijk. Daar kun je zo heen voor een excursie, of gewoon om even te kijken.

De kunstenaar Louis le Roy (1924-2012) is beroemd geworden met zijn revolutionaire ideeën over groen in de stad.

"De mens staat niet buiten de natuur, de mens ís natuur," zei hij altijd. En die natuur moet terug in de stad, vond hij.

Kijk hier naar de Fryslân Dok 'Geef Le Roy de tijd'

"Het is het foute denken, dat wij menen superieur te zijn aan het natuurlijk systeem. Dat is niet waar. Wij horen erbij", zei Le Roy.

Ook over de grens wordt Le Roy bekend. In de jaren 60 en 70 ontwikkelt hij tuinen in Parijs, Berlijn, Brussel, Leeuwarden en Groningen.

De meeste projecten krijgen echter niet de tijd en ruimte: schoffel en schep van de gemeentelijke plantsoenendiensten maken er vaak een einde aan.

Bijvoorbeeld de wijk Lewenborg in Groningen. Ypke Gietema, wethouder in Groningen, zei daarover: "Het werd een beetje te gek."

Le Roy koopt twee hectare land bij Mildam. Daar kan hij, volledig onafhankelijk van overheden, aan de slag. Met stenen, tegels en puin bouwt hij daar zijn 'Ecokathedraal'.

Hij richt de stichting TIJD op. Die stichting geeft mensen tips voor het bouwen met de natuur, in hun eigen tuin en hun eigen leefomgeving.

Bouwmeester Peter Wouda van stichting TIJD heeft een eenvoudig advies voor mensen die zelf willen beginnen: "Haal een paar tegels uit je tuin."

De tegels breng je niet weg, maar je maakt er een muurtje van. Zo doe je aan recycling op je eigen erf.

Of deze: "Graaf een gat, laat er water in. Met de grond die je eruit haalt, maak je even verderop een verhoging, waar planten kunnen groeien."

Het is heel simpel, zegt Wouda. Zijn beste tip: "Niet teveel willen doen. Laat het los, en kijk wat de natuur doet."

Eén van de mooiste voorbeelden van Le Roy-inspiratie is bij Sytse Bouwhuis in Wijckel. Hij won in 2024 de Johan de Jong-boom, een prijs van Omrop Fryslân voor de beste natuurbeschermer.

Vlakbij zijn huis maakte hij een aantal bouwwerken. "Ik werk wel iets esthetischer dan Le Roy, hoor, het komt bij mij wel precies."

En het fascinerende, zegt Sytse, is dat de natuur steeds weer probeert terug te komen. "Als je één van die stenen optilt, zie je allerlei insecten."

"Mensen willen de natuur beheersen, maar uiteindelijk gaat dat niet lukken. Natuur is de baas. Onomkeerbaar. Het is mooi te zien hoe de natuur weer bezit neemt van onze bouwwerken. En dat mensen daar getuige van zijn."

Het Bauke-bosje van Sytse Bouwhuis in Wijckel is vrij toegankelijk voor publiek.

Ook in Harlingen werken mensen aan een soort 'ecokathedraal' op de vroegere voetbalvelden van VV Harlingen.

Buurtbewoners hebben van de gemeente de vrije hand gekregen op het noordelijke deel van het terrein. Ze hebben de Le Roy-tuin in Heerenveen bezocht om inspiratie op te doen.

Vrijwilligers zijn al vijf jaar elke maand bezig in dit gebied met de naam 'Balklandpark'. Ook mensen uit het asielzoekercentrum werken mee.

Janneke Smitstra is één van de initiatiefnemers: "Met oud materiaal voegen we iets nieuws toe. We bouwen een huis voor insecten, amfibieën en vogels."

Op 24 mei 2025 wordt het Balklandpark in Harlingen officieel geopend.

"Net als bij een echte kathedraal, is het bouwen eigenlijk nooit klaar", zegt Smitstra. "Je bouwt altijd door. We weten niet hoe het er over vijf of tien jaar uit gaat zien."

"De natuur gaat zijn gang, maar de mensen ook."