'Hoe maken we van de buitenruimte (weer) een ruimte die er toe doet?'

ARTIKEL

MARKT & ACTUEEL

Heleen Kommers, woensdag 30 april 2025

225 sec

Honderd professionals ontmoeten elkaar tijdens de BOSSdag 2025

De derde BOSSdag vond dit jaar plaats in de Metaal Kathedraal in Utrecht. En de dag kon op geen toepasselijkere plek plaatsvinden als hier. De vier pijlers van BOSS (Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten) waren er allemaal terug te vinden. Het monumentale pand en historische landgoed liggen middenin de verstedelijkte omgeving van Utrecht. Toch doet het er allesbehalve stads aan: direct achter de locatie vind je 15 hectare voedselbos van de (voor mens en dier) 'eetbare wijk' Rijnvliet.

De interactieve aftrap van de BOSSdag 2025 in de Metaal Kathedraal (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

De wijk is inclusief van opzet. Zo kunnen kleine kinderen via een loopbrug in een kunstwerk ook bij het fruit komen. Verder zijn er verschillende zitplekken en op een aangrenzend schoolplein dat voor iedereen toegankelijk is, staan speel- en sportelementen.

AmBOSSadeurs toerusten

En hier verwelkomde Rianne Bonk, projectleider en beleidsadviseur BOSS, honderd professionals zoals gemeenteambtenaren, landschapsarchitecten en uitvoerders van speel- en sportplekken uit het hele land en ging dieper in op het dagprogramma. Dat bood geen veertien, maar vijftien sessies, want op het laatste moment werd de korte pitch van Marco van Es (Bac2nature) 'Natuurlijk spelen tegen astma en allergie' aan het programma toegevoegd. Bonk: 'Al achtentwintig jaar begeleidt en ondersteunt OBB spelmakers + ruimtedenkers gemeenten op het gebied van spelen in de buitenruimte. Vanuit de huidige opgaven puzzelden we zo'n zes jaar geleden de thema's bij elkaar tot het BOSS-verhaal. Hierin heeft speelruimte voor alle leeftijden een plek; bewegen, ontmoeten, spelen en sporten dus, gekoppeld aan opgaven rond klimaat en inclusie. Inmiddels zijn circa dertig gemeenten met BOSS-beleid aan de slag. Het doel van deze dag? We willen de poule van "AmBOSSadeurs" toerusten, inspireren en uitbreiden.'

'Hoe zorgen we dat mensen zich kunnen verbinden? Want dat is hard nodig om zowel fysieke als sociale ruimte te creëren'

Transformaties

Mariëlle Versteeg heet ons vervolgens welkom vanuit haar rol als beleidsadviseur en projectleider van de 'Duurzame Stad' bij de gemeente Utrecht. 'De Metaal Kathedraal was oorspronkelijk een Rooms-Katholieke kerk, deed in de jaren veertig van de vorige eeuw dienst als metaalfabriek en veranderde een decennium geleden langzaam maar zeker in de ecologische en creatieve broedplaats die het nu is. De locatie kende dus verschillende transformaties en over transformaties gaan we het vandaag ook hebben: hoe laten we onze leefomgeving steeds weer meebewegen met de behoeftes van mensen? En hoe zorgen we dat mensen zich kunnen verbinden? Want dat is hard nodig om zowel fysieke als sociale ruimte te creëren.'

Een 'buitenspeelmoment' tijdens de lunch van de BOSSdag 2025 (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

Koplopers en kartrekkers

Versteeg vertelt dat Utrecht een van de hardst groeiende steden van ons land is en dat dit voor flinke uitdagingen zorgt. 'Hoe zorgen we voor gelijke kansen voor iedereen om mee te doen met sport en spel? Hoe maken we wonen betaalbaar, zonder dat we de leefbaarheid en ecologische waarden uit het oog verliezen? Hoe zorgen we ervoor dat buurten uitnodigend blijven, zodat mensen zich kunnen verbinden en daarmee de basis vormen voor sterke gemeenschappen? Om te zorgen dat je met elkaar het verschil maakt, zijn koplopers en kartrekkers nodig, op verschillende momenten in het proces en op verschillende plekken binnen én buiten de organisatie.' Versteeg wil de deelnemers een opdracht voor de dag meegeven: 'Hoe kunnen we met elkaar verbinden? En hoe kunnen we zorgen dat BOSS vanzelfsprekend is bij alles wat we doen en niet iets dat erbij komt, zodat iedereen, ongeacht inkomen, achtergrond of leeftijd ook mee kan doen?'

'Er gebeurt al heel veel moois, maar er kan nog zoveel méér. Dat doe je niet alleen, dat vraagt om een cultuurverandering'

In een eigen werkelijkheid nieuwe ervaringen opdoen

Tijdens een netwerkmoment van de BOSSdag kon men rond zes thema's in gesprek, gebaseerd op een inventarisatie van de voorkeuren van de gasten: beheer, inclusie, informele speelruimte, jongeren, circulariteit en participatie. Voor elk onderwerp was een 'themaruimte' ingericht, waar deelnemers collega's konden ontmoeten.

Arjan Vreugdenhil, de inspirator en voorman van het OBB team , start de inhoudelijke aftrap met het voorlezen van een kinderboek. In het boek gaan kinderen via de wildste avonturen onderweg naar hun bestemming, een oersaaie speeltuin. De reis was belangrijker dan de bestemming. We willen de nieuwe generatie kinderen vaker buiten laten spelen in een natuurlijke omgeving, waarin ze hun creativiteit kwijt kunnen en in een eigen werkelijkheid nieuwe ervaringen kunnen opdoen.'

Een interactieve sessie tijdens de BOSSdag 2025 (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

Een ruimte die ertoe doet

Vreugdenhil vervolgt: 'Wat ik jullie vandaag vooral wil meegeven, is: laat ons samen een ruimte maken die er (weer) toe doet. Daaraan ligt een belangrijke vraag ten grondslag: wat is de réden om naar buiten te gaan? Kinderen die naar buiten gaan, verwachten iets van de buitenruimte. Ze willen vol enthousiasme nieuwe dingen ontdekken en contacten opdoen. Is de buitenruimte een verblijfsruimte, of 'slechts' een plek om van de ene bestemming naar de andere te gaan? Het is niet alleen goed daarover na te denken, maar ook om daarin nog een stap verder te gaan: hóe maken we van de buitenruimte (weer) een ruimte die er toe doet, die een bestemming op zich is?'

Buitenruimte: verblijfsruimte of doorgangsplek?

Vreugdenhil stelt dat we daarom niet alleen maar plekken moeten inrichten die op elkaar lijken, maar juist moeten zorgen voor variatie, zodat de buitenruimte (zowel fysiek als sociaal) aansluit bij de verschillende gebruikers. Dat vraagt om verandering, de reden om vandaag bij elkaar te komen. 'Er gebeurt al heel veel moois, maar er kan nog zoveel méér. Dat doe je niet alleen, dat vraagt om een cultuurverandering. Daar zijn risico's nemen, nieuwe systemen en een andere kijk op budgetten voor nodig.'

Hoe maken we van de buitenruimte een ruimte die er toe doet, die een bestemming op zich is?

Op excursie tijdens de BOSSdag 2025 (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

Mooie en onverwachte dingen

Met onder meer de BOSSdag hoopt OBB handvatten te geven die leiden tot zo'n cultuurverandering. Waar betrokkenen uit verschillende werkvelden kennismaken met elkaars ideeën over bewegen, ontmoeten, spelen en sporten, ontstaan mooie en onverwachte dingen. De sessies brachten onderzoeksinzichten, ervaringsverhalen en praktische ideeën om op beleids- en uitvoerend niveau (verder) met BOSS aan de slag te gaan. De noodzaak om de buitenruimte inclusief te maken voor jongeren, voor meiden en voor wie bijvoorbeeld vanwege een beperking obstakels in de buitenruimte ervaart, kwam bij verschillende sessies naar voren.

Aanjager van Beweegvriendelijke Werklandschappen Martine Sluijs geeft tegen het einde van de dag praktische ideeën om meer te bewegen tijdens je werkdag. 'Nederlanders met een betaalde baan zitten gemiddeld 9,8 uur per dag. Door meer te bewegen naar, van en tijdens het werk word je productiever en creatiever. Daarnaast is het ook nog eens gezond, wat weer een positief effect heeft op je werk. Houd je werkoverleg bijvoorbeeld wandelend, een weeting!'

Arjan Vreugdenhil sluit de dag af met een aanmoediging om samen stappen te blijven zetten. Om samen ruimte te maken die ertoe doet. En om hiervoor elkaar op te blijven zoeken. 'Wat is belangrijker,' zo citeert Arjan Grote Panda & Kleine Draak, 'de reis of de bestemming? Het gezelschap.'

Een kennissessie tijdens de BOSSdag 2025 (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

Elkaar ontmoeten tijdens de BOSSdag 2025 (beeld: allemafocus.nl - Albert Allema)

OBB spelmakers + ruimtede...

Gemeente Utrecht

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie