Whatsapp Facebook X LinkedIn RSS feed

Krijgen kwekers een tik op de vingers van de tuincentra?

ARTIKEL
Facebook Twitter Linkedin Whatsapp
Hanneke Tax, donderdag 15 september 2022
359 sec


Tuincentra controleren residuen op planten: 'proberen schade aan het milieu en imagoschade sierteeltsector te voorkomen'

Begin september kwam naar buiten dat tuincentra door middel van residumetingen gaan bepalen of er verboden middelen op tuinplanten van bepaalde kwekers zitten. Geven ze daarmee de kweker een tik op de vingers, en waarom zijn die afspraken om middelen te weren die tóch al illegaal zijn eigenlijk nodig?

Toon Wurfbain van Tuinbranche Nederland
Toon Wurfbain van Tuinbranche Nederland

'Kort en duidelijk: illegale middelen mag je niet gebruiken,' valt Aad Vollebregt van de LTO-vakgroep Bomen, vaste planten en zomerbloemen met de deur in huis. 'Het is redelijk dat tuincentra daar eisen aan stellen en controles doen. Wij als LTO staan erbuiten als marktpartijen privaatrechtelijke afspraken maken; wij moeten de markt respecteren.'

LEES OOK

Luisteren naar de kweker

Dat gezegd hebbende wil Vollebregt nog wel het nodig over de kwestie zeggen: 'Het is niet zo zwart-wit als het lijkt, er is vooral een groot grijs gebied. Als er stoffen aangetoond worden, en dat kan al in hele kleine hoeveelheden zijn, is de belangrijkste vraag hoe die daar komen. Dat kan op allerlei manieren gebeuren, ook zonder dat de kweker het middel heeft toegepast. Ik heb trouwens begrepen dat bij een positieve meting er eerst een gesprek met de kweker komt; en dat moet ook, om vast te stellen wat er is gebeurd.'


Aad Vollebregt, voorzitter LTO Vakgroep bomen, vaste planten en zomerbloemen
Conclusies trekken uit een test is namelijk niet eenvoudig. Een werkzame stof kan toegelaten zijn in een bepaald middel, bij een bepaald gebruik, terwijl het in een ander gebruik of middel niet is toegelaten. Ook kan het residu afkomstig zijn uit geïmporteerd uitgangsmateriaal of het gevolg zijn van drift. 'De aanwezigheid van een stof is daarom niet meteen bewijs van illegaal gebruik. Uitgangsmateriaal kan uit een buitenland komen waar het betreffende middel wel legaal is. Verder kan er iets van een naastgelegen teelt zijn overgewaaid. Het is belangrijk dat er eerst naar de kweker wordt geluisterd voordat er conclusies volgen.' Vollebregt verwacht dat het gesprek in verreweg de meeste gevallen voldoende duidelijkheid zal geven. 'Een kweker moet een boekhouding bijhouden van alles wat er is gebruikt, dus daarin kun je precies nagaan wat er is gebruikt. Tegelijk, als je alles wilt weten van elke geïmporteerde plant, dan heb je een extra administratiekantoor nodig.'

'Er moet een gesprek met de kweker komen, om vast te stellen wat er is gebeurd'

Niet uitsluiten

Volgens Toon Wurfbain van Tuinbranche Nederland wordt de soep inderdaad niet zo heet gegeten. Hij betreurt het dat in de media in eerste instantie een vrij zwart-wit beeld is ontstaan, waarbij de boodschap klonk dat kwekers die illegale middelen gebruiken, uitgesloten zullen worden. 'We willen met z'n allen tot een verbetering komen en dat is makkelijker als je je bewust bent van de risico's die je loopt als bedrijf en als sector met het verkeerd gebruik van middelen. Het is aan consumenten niet meer uit te leggen dat je planten in de winkel hebt staan waar middelen op zitten die niet zijn toegestaan of die vraagtekens oproepen.'


'We hebben recent een residumeting gedaan en daarbij zijn in een paar gevallen middelen gevonden die niet goed zijn. Die resultaten worden nu eerst door CLM verder onderzocht: zijn er andere oorzaken, of is er inderdaad een niet toegelaten middel gebruikt door de kweker? Ik ga er op dit moment vanuit dat er een goede verklaring komt; dus dat het middel op een andere manier op de plant is terecht komen of dat het een incident is waarbij een middel te lang is gebruikt nadat het was uitgefaseerd.' Wurfbain wil benadrukken dat er veel goede verbeteringen gaande zijn in de sierteeltsector. 'Dat wordt ook bevestigd door Natuur & Milieu, waar we mee samenwerken. Deze afspraken met de tuincentra zijn bedoeld om samen te voorkomen dat we fouten nogmaals maken. Maar als we toch iemand betrappen die stiekem en met opzet illegale middelen gebruikt, is dat een andere zaak. Dan is het logisch dat er sancties volgen.'

'Als we toch iemand betrappen die stiekem en met opzet illegale middelen gebruikt, is dat een andere zaak. Dan is het logisch dat er sancties volgen'

Minder giftige stoffen

In dit dossier werkt Tuinbranche Nederland samen met Natuur & Milieu. Al sinds 2016 wordt jaarlijks een residumeting uitgevoerd, alleen wordt er nu een gevolg aan gegeven als daar iets uitkomt. Uit de metingen tot nu toe blijkt dat het aantal schadelijke bestrijdingsmiddelen door de jaren heen is afgenomen. Rob van Tilburg van Natuur & Milieu: 'Bij de planten waar wel bestrijdingsmiddelen werden gevonden, worden minder giftige stoffen aangetroffen. Ook blijkt dat het bestrijdingsmiddelengebruik per plant daalt, zowel in giftigheid, als het aantal gebruikte middelen. Helaas zijn op een aantal planten ook nog stoffen aangetroffen, die de branchepartners eigenlijk niet meer hadden willen zien.' Die laatste constatering is de aanleiding om afspraken te maken waarbij in de 'foute' gevallen een gevolg wordt gegeven met vervolgmetingen en het informeren van de tuincentra.


Vervolgstappen na een fout resultaat

Nadat de meting een fout oplevert, volgt eerst nader onzerzoek. Wurfbain: 'CLM gaat bijvoorbeeld na of het uitgangsmateriaal van de 'foute' plant uit Portugal, Duitsland of een ander land komt, waar dat middel wel legaal is. Of misschien ligt het perceel dicht bij een maïsveld, waar dat middel wel gebruikt mag worden, maar via drift op het siergewas terechtkomt. In die gevallen is er geen illegaal gebruik en komen er ook geen sancties. Maar we gaan wel in gesprek met de kweker om te kijken hoe die situatie verbeterd kan worden. Want we willen dat het aandeel planten met 'foute' residuen echt naar beneden gaat.'


'We gaan wel in gesprek met de kweker om te kijken hoe de situatie verbeterd kan worden. Want we willen dat het aandeel planten met 'foute' residuen echt naar beneden gaat'

'Alleen als een kweker wel fout blijkt te zitten volgen er stappen. In eerste instantie wordt het meetresultaat alleen doorgegeven aan de betreffende keten of winkel waar de positief geteste planten vandaan komen, bijvoorbeeld Ranzijn, en er volgt een nieuwe test bij de volgende levering. Is die weer fout, dan worden alle tuincentra geïnformeerd en moeten bij alle leveringen tests worden afgenomen. Blijven de verboden middelen in de metingen terugkomen, dan komt het punt waarop retailers worden verzocht om producten uit de schappen te halen, en er melding wordt gedaan bij certificeringsinstanties en de NVWA. We gaan ervan uit dat dit alleen kan gebeuren als een kweker er voor kiest om illegale middelen te gebruiken.'

Kwekers hebben behoefte aan voldoende middelen om plagen en ziekten te bestrijden

Een jaarlijkse ronde door de kast

'Het foute gebruik dat niet met opzet gebeurt, is vaak gemakkelijk te voorkomen,' stelt Wurfbain. 'Bewustzijn van de gevolgen en een jaarlijkse ronde door de kast leveren al heel veel op. De schade die je lijdt door een vat met uitgefaseerd middel weg te gooien, is kleiner dan de schade die je aanricht door het te gebruiken.'


'De schade die je lijdt door een vat met uitgefaseerd middel weg te gooien, is kleiner dan de schade die je aanricht door het te gebruiken'

Middelen volgen elkaar snel op

Arnoud Verhoef van kwekerij Bert Verhoef in Hazerswoude kan zich erin vinden dat tuincentra eisen stellen aan 'schone' planten. Vooral als het gebruik van middelen echt illegaal is. Verhoef: 'Maar het is wel dubbelop: van ons wordt verwacht dat we perfecte planten leveren zonder vlekjes of wat ook, maar als er middelen voor nodig zijn om dat te bereiken, dan mag dat niet.' Hij maakt de vergelijking met groentes: 'Mensen willen ook graag perfecte groentes in de winkel, maar dan wel graag zonder middelen geteeld.' De praktijk is bovendien weerbarstig: 'Natuurlijk willen we geen schadelijke middelen gebruiken, maar de toegelaten middelen volgen elkaar vaak wel snel op. Wij investeren in wat er nodig is voor een goede teelt, dus ook in gekeurde middelen; maar een paar jaar of soms maanden later is het middel niet meer toegelaten. Dat soort dingen maakt het niet makkelijker voor een kweker om netjes te werken.'


Dat laatste ziet ook Wurfbain: 'Als er iets fout gaat met middelen die niet zijn toegestaan, is dat meestal niet met opzet gebeurd. Onze boodschap is wel: ga elk jaar door de kast met middelen en datgene wat niet meer mag, gebruik dat dan ook niet. Gebruik je het toch, dan kun je daarmee de sector imagoschade toebrengen en je moet ervan uitgaan dat het schadelijk is voor het milieu. Daarin moeten we allemaal onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.'

'Ik schrik er nog weleens van als een kweker zegt: "Ik ga dat vat wel op gebruiken"'

Door rood rijden

Aan de ene kant wil Wurfbain laten zien dat de sector een positieve ontwikkeling doormaakt, maar hij wil ook een signaal afgeven dat we dit serieus moeten nemen. 'We weten allemaal dat je niet door rood mag rijden, maar er zijn altijd mensen die het toch doen. Dat is met gewasbescherming waarschijnlijk niet anders. Vooral als je bijvoorbeeld nog middelen hebt staan die inmiddels niet meer toegepast mogen worden. Ik schrik er nog weleens van als een kweker zegt: "Ik ga dat vat wel op gebruiken". Ik hoop dat hij zich dan bewust wordt van de schade die je daarmee kunt aanrichten.'


Consumenten verwachten perfecte planten van hoge kwaliteit

Een plant zonder beestjes is niet normaal

Wurfbain begrijpt ook het dilemma van de perfecte plant zonder gewasbeschermingmiddelen. 'Er gaat wat dat betreft nog heel veel gebeuren. Je ziet soms de plagen toenemen terwijl je tegelijk minder middelen mag gebruiken. Aan de andere kant zijn de eisen die we nu hebben nog maar een begin op weg naar een steeds duurzamer sector. Voor de kwekers zijn er steeds aanvullende eisen op het gebied van middelen, maar daarnaast ook eisen op het gebied van veen bijvoorbeeld. En dat heeft onderling ook nog eens een wisselwerking. Veel kwekers zullen de komende jaren hun teeltmethoden moeten aanpassen, en dat zal niet altijd gemakkelijk zijn. Intussen zijn wij bezig met een campagne voor de consument met de strekking "Een plant zonder beestjes is niet normaal", om de een ander verwachtingspatroon te ontwikkelen. De perfecte plant zal in de toekomst niet meer de standaard zijn, maar het kost tijd om consumenten dat bewustzijn mee te geven.'


'Wij denken dat dit harde middel nodig is om iedereen ervan te overtuigen dit serieus te nemen'

'Het doel van Tuinbranche Nederland met deze afspraken is niet om iemand uit te sluiten, maar om herhaling van fouten te voorkomen,' aldus Wurfbain. 'Door bewustzijn te creëren en kennis door te geven voorkom je dat dezelfde fouten gemaakt blijven worden. Dit systeem met controles en - bij herhaald contstateren van een fout - bekendmaking aan alle tuincentra is misschien wel een hard middel, maar wij denken dat het op dit moment nodig is om iedereen ervan te overtuigen dit serieus te nemen.'

Ambitie gewasbescherming Tuinbranche Nederland

De afspraken tussen tuinplantenleveranciers zijn getoetst en toegelaten door de ACM. Deelnemers aan de afspraken zijn GroenRijk, Intratuin, Ranzijn, GRS Retail, Welkoop, Praxis en Hornbach, met ondersteuning van FM Group, Green Baze, Arie Bouman, Royal Lemkes, Waterdrinker Aalsmeer en Natuur & Milieu.

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES
Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie

Meld je aan voor onze digitale nieuwsbrief.
AGENDA
Mid Season Days bij GROEN-Direkt
maandag 19 mei 2025
t/m dinsdag 20 mei 2025
Chelsea Flower Show 2025
dinsdag 20 mei 2025
t/m zondag 25 mei 2025
De International Flower Trade Expo 2025
dinsdag 3 juni 2025
t/m donderdag 5 juni 2025
GreenTech event
dinsdag 10 juni 2025
t/m donderdag 12 juni 2025
Zomerdagen bij GROEN-Direkt
dinsdag 10 juni 2025

ONDERDELEN
Archief
Dossiers
Green Industry Profile
OVER ONS
Over ons
Duurzaamheid & NWST
Contact
Het team
ADVERTEREN EN ABONNEREN
Fysiek abonnement
Digitaal abonnement
Abonneren nieuwsbrief
Adverteren
Verschijningsdata
MEER
Redactionele spelregels
Algemene voorwaarden
Disclaimer
Privacy
Cookies
ONDERDELEN
OVER ONS
ADVERTEREN EN ABONNEREN
MEER